TIA, từng nổi bật với mức tăng gấp mười lần sau khi lên sàn giao dịch trong đợt tăng giá nhỏ đầu năm 2024, hiện nay đã giảm xuống dưới mức giá khi lên sàn, tính đến thời điểm viết bài, giá là 1.62U, đã giảm hơn 90% so với mức cao nhất khoảng 20U. Từng là đầu tàu của blockchain mô-đun, hiện TIA lại đang gặp phải những vấn đề tiêu cực như việc người sáng lập bán tháo và các vấn đề quản lý nội bộ.
Sự sụp đổ của đồng TIA, một ngôi sao trong quá khứ, không chỉ đơn thuần là biểu tượng cho sự suy tàn của một lĩnh vực blockchain mô-đun. Việc một dự án hàng đầu trên thị trường sôi động năm ngoái sụp đổ chỉ là bề nổi. Thực tế sâu sắc hơn lại là, những câu chuyện từng sôi nổi trong giới tiền điện tử đều đang dần bị chứng minh là sai lầm.
Một bên là sự cuồng nhiệt của thị trường chứng khoán với chỉ số Nasdaq lập đỉnh mới, bên kia là sự sụp đổ của những câu chuyện từng nổi bật trong giới tiền điện tử và giá tiền điện tử lao dốc. Các câu chuyện truyền thống trong giới tiền điện tử không còn hoạt động hiệu quả, ngành công nghiệp đã đến thời điểm thực sự cạnh tranh về việc triển khai và ứng dụng.
Từ vinh quang đến sụp đổ
TIA, tên đầy đủ là Celestia, là một trong những dự án blockchain mô-đun được chú ý nhiều nhất từ cuối năm 2023 đến đầu năm 2024. Trong đợt tăng giá nhỏ đầu năm 2024, token TIA đã tăng từ mức một chữ số sau airdrop lên đỉnh 20 đô la, với tầm nhìn kết hợp các khu vực tương tác chủ quyền của Cosmos với Ethereum tập trung vào tổng hợp có tính bảo mật chia sẻ.
Tuy nhiên, vào nửa cuối năm 2024, khi nhiệt độ thị trường giảm và sự phát triển của hệ sinh thái dự án chậm lại, các vấn đề về quản trị và đội ngũ của CelesTIA dần nổi lên. Điều gây tranh cãi nhất là những nghi vấn về việc các lãnh đạo cấp cao đồng loạt rút tiền. Người dùng Twitter @0xCircusLover đã tiết lộ rằng, từ đầu tháng 10 năm 2024, tất cả các giám đốc cấp C của CelesTIA đã hoàn thành việc mở khóa và bắt đầu bán token một cách rầm rộ, đồng sáng lập Mustafa còn bị chỉ trích vì đã bán hơn 25 triệu đô la token ngoài thị trường, sau đó âm thầm chuyển đến Dubai.
Trong khi đó, các hoạt động tiếp thị của CelesTIA cũng gặp phải phản tác dụng. KOL @ayyyeandy, người từng ủng hộ TIA, đã bị lộ việc nhận phí quảng cáo không nhỏ. Mặc dù nhà đồng sáng lập của nền tảng truyền thông Bankless, David Hoffman, thường xuyên giới thiệu TIA, nhưng lại mâu thuẫn trong câu hỏi “có nắm giữ token hay không”, điều này càng làm dấy lên sự nghi ngờ trong cộng đồng về việc “dự án có chỉ đơn thuần là một sản phẩm tiếp thị do vốn điều khiển hay không.”
Và những rạn nứt sâu sắc hơn bên trong đến từ ban lãnh đạo, người phụ trách quan hệ phát triển cũ Yaz Khoury đã bị sa thải do bị cáo buộc quấy rối tình dục, gây ra một cuộc khủng hoảng truyền thông. CelesTIA bị cáo buộc đã mua đứt đối thủ Abstract với số tiền bảy con số bằng USD và buộc họ phải rút lui khỏi sự hợp tác với EigenLayer. Những vụ "mua lại độc quyền" kiểu này gây ra không ít tranh cãi, đồng thời cũng phơi bày sự lo lắng của đội ngũ về con đường mở rộng.
Và trong bối cảnh giá tiền mã hóa sụp đổ và niềm tin của cộng đồng gần như sụp đổ, đồng sáng lập John Adler đã đề xuất mô hình quản trị cấp tiến "quản trị là chứng minh" vào đầu năm 2025, khẳng định rằng việc thay thế cơ chế chứng minh quyền sở hữu truyền thống bằng các cuộc bỏ phiếu quản trị ngoài chuỗi để đối phó với áp lực lạm phát liên tục. Tuy nhiên, đề xuất mang tính cách mạng này vẫn chưa được thực hiện, sự thật về việc các giám đốc điều hành trong đội ngũ đã rút tiền đã dần dần được phơi bày, khiến cộng đồng cho rằng đây chỉ là một cái cớ nhằm "ổn định giá cả, che đậy vấn đề". Tính đến thời điểm viết bài, giá của nó đã giảm hơn 90% so với mức cao nhất. Trong khi đó, hoạt động trên chuỗi cũng rất tồi tệ, theo dữ liệu từ defillama, trong 24 giờ qua, doanh thu Gas trên chuỗi của nó chỉ là $231.
TIA sụp đổ, sự sụp đổ của câu chuyện trong ngành công nghiệp tiền điện tử
Tuy nhiên, sự sụp đổ của TIA không chỉ là sự thất bại của một dự án và mã thông báo, mà còn là một khía cạnh phản ánh sự tan vỡ của một câu chuyện mới trong toàn ngành công nghiệp tiền điện tử.
Trong những chu kỳ trước, mô-đun hóa, AI Agnet, DePIN, GameFi, NFT, v.v... đã từng tạo ra những bong bóng khổng lồ, dẫn đến sự cuồng nhiệt tập thể của các nhà đầu tư và nhà đầu cơ. Nhưng đến năm 2025, chúng ta lại chứng kiến sự sụp đổ tập thể của những câu chuyện từng có, và các đồng tiền điện tử không chính thống rơi vào cảnh thê thảm.
Cũng giống như TIA, các dự án như WorldCoin, Helium từng một thời nổi bật và được giới đầu tư săn đón, đều đã từng nhanh chóng tích lũy được lượng người dùng lớn và giá trị đồng coin tăng vọt nhờ vào cơn sốt truyền thông. Nhưng tất cả đều nhanh chóng hạ nhiệt sau một thời gian ngắn.
Sự sụp đổ của những đồng tiền điện tử nổi bật, bao gồm cả TIA, phản ánh một cuộc khủng hoảng sâu sắc hơn trong ngành công nghiệp tiền điện tử: sự thiếu hụt đổi mới công nghệ thực sự và sự hiện diện của người dùng, khiến cho câu chuyện và sự tin tưởng liên tục bị tiêu hao và pha loãng. Sau khi được mô-đun hóa, trong lĩnh vực chuỗi công khai cũng không còn thấy những câu chuyện mới. Còn nói về những tiếng nói khác trong ngành hiện nay: các dự án kết hợp AI và blockchain phần lớn chỉ dừng lại ở mức lý thuyết, RWA không chỉ là vấn đề quản lý, mà còn là một câu hỏi sâu sắc "liệu đây có thật sự là nhu cầu?".
Những cơn sốt trước đây đang dần bị chứng minh là sai lệch và nhanh chóng bị mọi người quên lãng. Trong khi đó, thị trường tài chính truyền thống lại liên tục nhận được tin tốt. Dù là cổ phiếu liên quan đến quy định tiền mã hóa trên thị trường chứng khoán Mỹ hay Hồng Kông, như stablecoin hay sàn giao dịch tuân thủ quy định, tất cả đều đã chứng kiến sự tăng trưởng liên tục.
Một bên là sự thiếu hụt đổi mới gốc rễ của tiền điện tử và sự sụt giảm mạnh giá trị đồng tiền, một bên là các dự án tiền điện tử tuân thủ quy định trên thị trường Hong Kong và Mỹ được vốn và thị trường ưa chuộng. Một số người cho rằng đây là dấu hiệu của việc “ngành công nghiệp đã xong”, nhưng tác giả cho rằng, thực tế đây là một tín hiệu cảnh báo cho các bên dự án rằng, chỉ có đổi mới công nghệ thực sự và việc ứng dụng vào thực tiễn mới có thể tạo ra giá trị thực sự. Những câu chuyện cũ trong thế giới tiền điện tử truyền thống, cạnh tranh lưu lượng truy cập, tạo sóng rồi bán ra không thể tiếp tục được nữa. Cũng giống như các dự án Web2, hiện tại các dự án Web3 đang cạnh tranh chính ở việc thực thi.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
TIA bán phá giá lớn và sự tuyệt vọng trong câu chuyện ngành mã hóa
Jessy, Tài chính vàng
TIA, từng nổi bật với mức tăng gấp mười lần sau khi lên sàn giao dịch trong đợt tăng giá nhỏ đầu năm 2024, hiện nay đã giảm xuống dưới mức giá khi lên sàn, tính đến thời điểm viết bài, giá là 1.62U, đã giảm hơn 90% so với mức cao nhất khoảng 20U. Từng là đầu tàu của blockchain mô-đun, hiện TIA lại đang gặp phải những vấn đề tiêu cực như việc người sáng lập bán tháo và các vấn đề quản lý nội bộ.
Sự sụp đổ của đồng TIA, một ngôi sao trong quá khứ, không chỉ đơn thuần là biểu tượng cho sự suy tàn của một lĩnh vực blockchain mô-đun. Việc một dự án hàng đầu trên thị trường sôi động năm ngoái sụp đổ chỉ là bề nổi. Thực tế sâu sắc hơn lại là, những câu chuyện từng sôi nổi trong giới tiền điện tử đều đang dần bị chứng minh là sai lầm.
Một bên là sự cuồng nhiệt của thị trường chứng khoán với chỉ số Nasdaq lập đỉnh mới, bên kia là sự sụp đổ của những câu chuyện từng nổi bật trong giới tiền điện tử và giá tiền điện tử lao dốc. Các câu chuyện truyền thống trong giới tiền điện tử không còn hoạt động hiệu quả, ngành công nghiệp đã đến thời điểm thực sự cạnh tranh về việc triển khai và ứng dụng.
Từ vinh quang đến sụp đổ
TIA, tên đầy đủ là Celestia, là một trong những dự án blockchain mô-đun được chú ý nhiều nhất từ cuối năm 2023 đến đầu năm 2024. Trong đợt tăng giá nhỏ đầu năm 2024, token TIA đã tăng từ mức một chữ số sau airdrop lên đỉnh 20 đô la, với tầm nhìn kết hợp các khu vực tương tác chủ quyền của Cosmos với Ethereum tập trung vào tổng hợp có tính bảo mật chia sẻ.
Tuy nhiên, vào nửa cuối năm 2024, khi nhiệt độ thị trường giảm và sự phát triển của hệ sinh thái dự án chậm lại, các vấn đề về quản trị và đội ngũ của CelesTIA dần nổi lên. Điều gây tranh cãi nhất là những nghi vấn về việc các lãnh đạo cấp cao đồng loạt rút tiền. Người dùng Twitter @0xCircusLover đã tiết lộ rằng, từ đầu tháng 10 năm 2024, tất cả các giám đốc cấp C của CelesTIA đã hoàn thành việc mở khóa và bắt đầu bán token một cách rầm rộ, đồng sáng lập Mustafa còn bị chỉ trích vì đã bán hơn 25 triệu đô la token ngoài thị trường, sau đó âm thầm chuyển đến Dubai.
Trong khi đó, các hoạt động tiếp thị của CelesTIA cũng gặp phải phản tác dụng. KOL @ayyyeandy, người từng ủng hộ TIA, đã bị lộ việc nhận phí quảng cáo không nhỏ. Mặc dù nhà đồng sáng lập của nền tảng truyền thông Bankless, David Hoffman, thường xuyên giới thiệu TIA, nhưng lại mâu thuẫn trong câu hỏi “có nắm giữ token hay không”, điều này càng làm dấy lên sự nghi ngờ trong cộng đồng về việc “dự án có chỉ đơn thuần là một sản phẩm tiếp thị do vốn điều khiển hay không.”
Và những rạn nứt sâu sắc hơn bên trong đến từ ban lãnh đạo, người phụ trách quan hệ phát triển cũ Yaz Khoury đã bị sa thải do bị cáo buộc quấy rối tình dục, gây ra một cuộc khủng hoảng truyền thông. CelesTIA bị cáo buộc đã mua đứt đối thủ Abstract với số tiền bảy con số bằng USD và buộc họ phải rút lui khỏi sự hợp tác với EigenLayer. Những vụ "mua lại độc quyền" kiểu này gây ra không ít tranh cãi, đồng thời cũng phơi bày sự lo lắng của đội ngũ về con đường mở rộng.
Và trong bối cảnh giá tiền mã hóa sụp đổ và niềm tin của cộng đồng gần như sụp đổ, đồng sáng lập John Adler đã đề xuất mô hình quản trị cấp tiến "quản trị là chứng minh" vào đầu năm 2025, khẳng định rằng việc thay thế cơ chế chứng minh quyền sở hữu truyền thống bằng các cuộc bỏ phiếu quản trị ngoài chuỗi để đối phó với áp lực lạm phát liên tục. Tuy nhiên, đề xuất mang tính cách mạng này vẫn chưa được thực hiện, sự thật về việc các giám đốc điều hành trong đội ngũ đã rút tiền đã dần dần được phơi bày, khiến cộng đồng cho rằng đây chỉ là một cái cớ nhằm "ổn định giá cả, che đậy vấn đề". Tính đến thời điểm viết bài, giá của nó đã giảm hơn 90% so với mức cao nhất. Trong khi đó, hoạt động trên chuỗi cũng rất tồi tệ, theo dữ liệu từ defillama, trong 24 giờ qua, doanh thu Gas trên chuỗi của nó chỉ là $231.
TIA sụp đổ, sự sụp đổ của câu chuyện trong ngành công nghiệp tiền điện tử
Tuy nhiên, sự sụp đổ của TIA không chỉ là sự thất bại của một dự án và mã thông báo, mà còn là một khía cạnh phản ánh sự tan vỡ của một câu chuyện mới trong toàn ngành công nghiệp tiền điện tử.
Trong những chu kỳ trước, mô-đun hóa, AI Agnet, DePIN, GameFi, NFT, v.v... đã từng tạo ra những bong bóng khổng lồ, dẫn đến sự cuồng nhiệt tập thể của các nhà đầu tư và nhà đầu cơ. Nhưng đến năm 2025, chúng ta lại chứng kiến sự sụp đổ tập thể của những câu chuyện từng có, và các đồng tiền điện tử không chính thống rơi vào cảnh thê thảm.
Cũng giống như TIA, các dự án như WorldCoin, Helium từng một thời nổi bật và được giới đầu tư săn đón, đều đã từng nhanh chóng tích lũy được lượng người dùng lớn và giá trị đồng coin tăng vọt nhờ vào cơn sốt truyền thông. Nhưng tất cả đều nhanh chóng hạ nhiệt sau một thời gian ngắn.
Sự sụp đổ của những đồng tiền điện tử nổi bật, bao gồm cả TIA, phản ánh một cuộc khủng hoảng sâu sắc hơn trong ngành công nghiệp tiền điện tử: sự thiếu hụt đổi mới công nghệ thực sự và sự hiện diện của người dùng, khiến cho câu chuyện và sự tin tưởng liên tục bị tiêu hao và pha loãng. Sau khi được mô-đun hóa, trong lĩnh vực chuỗi công khai cũng không còn thấy những câu chuyện mới. Còn nói về những tiếng nói khác trong ngành hiện nay: các dự án kết hợp AI và blockchain phần lớn chỉ dừng lại ở mức lý thuyết, RWA không chỉ là vấn đề quản lý, mà còn là một câu hỏi sâu sắc "liệu đây có thật sự là nhu cầu?".
Những cơn sốt trước đây đang dần bị chứng minh là sai lệch và nhanh chóng bị mọi người quên lãng. Trong khi đó, thị trường tài chính truyền thống lại liên tục nhận được tin tốt. Dù là cổ phiếu liên quan đến quy định tiền mã hóa trên thị trường chứng khoán Mỹ hay Hồng Kông, như stablecoin hay sàn giao dịch tuân thủ quy định, tất cả đều đã chứng kiến sự tăng trưởng liên tục.
Một bên là sự thiếu hụt đổi mới gốc rễ của tiền điện tử và sự sụt giảm mạnh giá trị đồng tiền, một bên là các dự án tiền điện tử tuân thủ quy định trên thị trường Hong Kong và Mỹ được vốn và thị trường ưa chuộng. Một số người cho rằng đây là dấu hiệu của việc “ngành công nghiệp đã xong”, nhưng tác giả cho rằng, thực tế đây là một tín hiệu cảnh báo cho các bên dự án rằng, chỉ có đổi mới công nghệ thực sự và việc ứng dụng vào thực tiễn mới có thể tạo ra giá trị thực sự. Những câu chuyện cũ trong thế giới tiền điện tử truyền thống, cạnh tranh lưu lượng truy cập, tạo sóng rồi bán ra không thể tiếp tục được nữa. Cũng giống như các dự án Web2, hiện tại các dự án Web3 đang cạnh tranh chính ở việc thực thi.