H hành trình phi tập trung của Jack Dorsey: từ mạng Lightning Bitcoin đến Mesh Bluetooth

Jack Dorsey với tư cách là một người ủng hộ kiên định của phong trào mật mã, đã đầu tư vào Bitcoin trong hơn mười năm, ngay cả khi chi phí vượt quá lợi nhuận vẫn không ngừng nỗ lực. Ông đã phát hành bộ phát triển LDK, thúc đẩy sự phát triển của Lightning Network Bitcoin, thậm chí có kế hoạch hỗ trợ tính năng kết nối Nostr trong tương lai, từ đó hỗ trợ cơ bản cho tự do ngôn luận.

Dorsey là một trong những người đồng sáng lập của một nền tảng xã hội nổi tiếng, mặc dù trong các dự án khởi nghiệp sau này như Cash App và các sản phẩm tài chính khác đã đạt được thành công, nhưng ông vẫn không từ bỏ việc khám phá một mạng lưới xã hội tự do hơn và phi tập trung hơn. Các dự án xã hội phi tập trung mà ông tham gia mặc dù không gây ra sự chú ý lớn, nhưng những nỗ lực này đều nhằm khám phá hình thức sản phẩm xã hội thế hệ tiếp theo của nhân loại, chứ không phải chỉ đơn thuần là những sản phẩm để kiếm tiền.

Dưới sự hướng dẫn của tư duy này, Bitchat ra đời. Thú vị là, cái tên Bitchat trước đây đã được sử dụng bởi hai sản phẩm xã hội trên chuỗi, sản phẩm mới của Dorsey dường như cũng có chút ý nghĩa tôn vinh.

Năm 2019, một nhà phát triển đã dựa trên mã OP_RETURN của Bitcoin để phát triển công cụ xã hội trên chuỗi Bitcoin miễn phí đầu tiên mang tên Bitchat. Năm 2022, CEO của một công ty đã khởi động sản phẩm xã hội thực sự trên chuỗi mang tên Bitchat, áp dụng mô hình sử dụng có phí. Đến năm 2025, Dorsey đã tham khảo ý tưởng của hai sản phẩm trước đó, cho ra mắt Bitchat dựa trên mạng Bluetooth Mesh cục bộ, đạt được khả năng hoạt động hoàn toàn offline, đạt được mục tiêu hoàn toàn phi tập trung và chống kiểm duyệt.

Phiên bản mới của Bitchat này đã tham khảo ý tưởng của Bitcoin, nhưng đã vượt ra ngoài khuôn khổ tư duy phải hoạt động trên chuỗi, chuyển sang các tình huống phù hợp hơn với người sử dụng thông thường. Điều này nhất quán với ý định ban đầu của Satoshi Nakamoto khi thành lập Bitcoin, tức là với sự phát triển của công nghệ, mọi người đều có thể tham gia vào hoạt động của mạng lưới. Dorsey rõ ràng nhận ra rằng cần phải nén lại hoặc thậm chí loại bỏ các yếu tố kích thích kinh tế, để thúc đẩy việc sử dụng của người dân thông thường, tránh việc quay trở lại tình trạng tập trung và vốn hóa.

Phiên bản mới của Bitchat là một công cụ xã hội kiểu IRC offline, ẩn danh và miễn phí. Nó hoàn toàn dựa trên việc lưu trữ và truyền tải tin nhắn qua mạng Bluetooth Mesh địa phương, có thể hoạt động mà không cần tín hiệu mạng. Do không thiết kế hệ thống tài khoản vĩnh viễn và hệ thống lưu trữ dữ liệu lâu dài, Bitchat đảm bảo tính ẩn danh của người dùng, nhưng cũng hạn chế các chức năng của nó, chủ yếu được sử dụng làm phòng chat.

Trong việc bảo vệ quyền riêng tư, Bitchat đã áp dụng các mô hình mã hóa phức tạp. Chẳng hạn, chế độ nhóm sử dụng Argon2id để chống lại các cuộc tấn công bên ngoài tiềm năng, mặc dù điều này có thể là một sự bảo vệ hơi quá mức, nhưng thái độ thận trọng này xuất phát từ những bài học kinh nghiệm của Bitcoin.

Hiện tại, Bitchat vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm, phong cách cổ điển của nó có thể không phù hợp với khẩu vị của người dùng hiện đại. Nhưng Dorsey cho rằng, trong những kịch bản cực đoan trong tương lai, như trong cứu trợ, việc dựa vào mạng lưới siêu âm, LoRa hoặc thậm chí WIFI, Bitchat có thể trở thành phương tiện liên lạc dự phòng quan trọng.

Điều mà người dùng tiền điện tử quan tâm nhất là khả năng tích hợp Bitchat với Nostr. Trong tưởng tượng của Dorsey, mạng lưới cục bộ Mesh cộng với mạng lưới toàn cầu Nostr sẽ tạo ra một công cụ truyền thông chống kiểm duyệt thực sự dựa trên phần cứng. Mặc dù nỗ lực này có vẻ không thực tế, nhưng chính những khám phá như vậy đã thúc đẩy sự tiến bộ của công nghệ và sự phát triển của xã hội.