Hành trình phát triển Liquid Restaking 2.0

Từ Staking đến Restaking

Khái niệm restaking được xem là bước tiến mạnh mẽ của hệ thống bằng chứng cổ phần (proof-of-stake) trên Ethereum. Cơ chế này cho phép ETH đã staking được tái sử dụng làm tài sản bảo đảm, phục vụ bảo vệ cho các dịch vụ vượt ra ngoài lớp gốc của Ethereum. EigenLayer là dự án tiên phong, khởi xướng mô hình restaking với khung mô-đun, cho phép validator lựa chọn tham gia bảo đảm an ninh cho lớp trung gian, tầng dữ liệu khả dụng, oracle và các dịch vụ xác thực chủ động khác (AVS). Nhờ vậy, lớp tin cậy của Ethereum được phân phối cho nhiều mạng lưới phi tập trung, góp phần gia tăng bảo mật và thúc đẩy phát triển hạ tầng cho hệ sinh thái blockchain mô-đun.

Sau sự kiện Merge vào tháng 9 năm 2022, Ethereum chuyển từ bằng chứng công việc (proof-of-work) sang bằng chứng cổ phần (proof-of-stake), các validator bắt đầu khóa ETH để tham gia đồng thuận và bảo vệ mạng lưới. ETH staking vừa sinh phần thưởng từ giao thức, vừa bị giới hạn về mục đích sử dụng. Restaking ra đời giúp ETH staking có thể đảm bảo an ninh cho các mạng lưới khác mà không ảnh hưởng đến bảo mật của Ethereum gốc. Validator có thể chọn vận hành phần mềm bên ngoài và ký dữ liệu cho AVS, đổi lấy phần thưởng bổ sung.

EigenLayer—đại diện tiêu biểu của restaking—đã hiện thực hóa cơ chế này bằng cách cho phép người dùng restake ETH gốc (thông qua ủy quyền vào EigenPod) hoặc các token staking thanh khoản (Liquid Staking Token/LST) như stETH, rETH, cbETH. Nhờ đó, các dịch vụ phi tập trung có thể “vay mượn” bảo mật của Ethereum mà không cần tạo bộ validator mới. Tuy nhiên, thời kỳ đầu của hệ thống này còn hạn chế về quy mô, chưa có chuẩn chung để tổng hợp phần thưởng và chưa áp dụng cơ chế slashing trực tiếp trên mạng lưới. Các hạn chế này thúc đẩy ra đời mô hình mạnh mẽ hơn—Liquid Restaking 2.0.

Lý Do Liquid Restaking Ra Đời

Dù restaking giúp gia tăng tính ứng dụng cho ETH staking, vẫn còn những hạn chế lớn. Việc restake ETH gốc yêu cầu người dùng phải tự vận hành hạ tầng validator hoặc phụ thuộc trung gian. Liquid staking từng giải quyết vấn đề này khi tách hoạt động validator cho bên chuyên nghiệp, đồng thời phát hành token đại diện cho ETH staking, giúp tận dụng nhiều mục đích trong DeFi.

Liquid Restaking kế thừa và phát triển nguyên lý đó. Thay vì phải tự tay restake stETH hay LST vào EigenLayer, các giao thức như Ether.fi, Renzo, Puffer, Kelp DAO đã tạo giao diện token hóa tiện lợi cho restaking. Người dùng chỉ cần gửi ETH hoặc LST và nhận về token mới—Liquid Restaking Token (LRT)—đại diện cho vị thế restake. LRT có thể giao dịch tự do trong DeFi, bán trên thị trường thứ cấp, hoặc làm tài sản thế chấp tại các giao thức cho vay, vừa tăng thanh khoản vừa bảo vệ AVS phía sau.

Giá trị cốt lõi của giải pháp này là: người dùng có thể nhân lợi suất (kết hợp thưởng staking, điểm EigenLayer, ưu đãi từ LRT), trong khi hệ sinh thái Ethereum mô-đun tiếp cận nhanh lượng bảo mật phân tán lớn, không cần tự lập validator mới.

Chuyển Đổi Sang Liquid Restaking 2.0

Đến giữa năm 2025, các điểm yếu của mô hình liquid restaking đầu tiên lộ rõ. Không có khung chuẩn hóa cho tổng hợp thưởng, điểm thưởng và rủi ro slashing giữa các LRT. Điều kiện slashing của EigenLayer vẫn vận hành ngoài chuỗi, mỗi giao thức LRT lại tự quyết định logic thưởng và tích hợp AVS, dẫn đến lợi ích phân mảnh, trải nghiệm người dùng thiếu nhất quán.

Liquid Restaking 2.0 khắc phục những bất cập đó qua một loạt đổi mới. Đầu tiên, EigenLayer ra mắt mô-đun slashing tích hợp chuỗi khối, cho phép thực thi hình phạt tự động, nhờ đó tăng bảo đảm kinh tế cho AVS. Thứ hai, cơ chế phần thưởng cải tiến với thị trường ủy thác chung và vault restake thống nhất. Giải pháp giúp AVS đăng giải thưởng, các giao thức LRT ủy thác tài sản restake vào vault mà không cần tự xây hạ tầng, từ đó xây dựng quy trình restake quy mô lớn, chuẩn hóa.

Một chuẩn token phần thưởng mới—LRT² (Liquid Restaking Token Rewards)—giúp hợp nhất phân phối thưởng giữa các giao thức LRT. LRT² cho phép phân bổ điểm EigenLayer, phí AVS và ưu đãi LRT minh bạch, dễ kiểm toán. Thay vì mỗi LRT quản lý hệ thống thưởng riêng, LRT² kiến tạo nền tảng chung, gia tăng minh bạch và khả năng kết hợp.

Bên cạnh đó, Liquid Restaking 2.0 cung cấp khả năng chọn lựa từng AVS cho validator, staker. Người dùng không cần cam kết tham gia toàn bộ AVS mà được tự chọn dịch vụ, điều chỉnh mức rủi ro, áp biểu phí tùy thuộc uy tín và nhu cầu từng AVS.

Bảo Mật Mô-đun và Vai Trò của EigenLayer

Hệ sinh thái Ethereum đang ngày càng mang tính mô-đun. Các rollup, sidechain, dịch vụ trung gian đều đòi hỏi bảo mật riêng nhưng thiếu quy mô tài chính để xây dựng mạng validator độc lập. Restaking cho phép tái sử dụng bộ validator và vốn staking Ethereum để hỗ trợ khởi tạo các mạng lưới này.

EigenLayer đóng vai trò điều phối thị trường bảo mật mô-đun, tập hợp tài sản restake và cho phép AVS thuê niềm tin Ethereum. Nhờ Liquid Restaking 2.0, EigenLayer hỗ trợ cơ chế định giá linh hoạt, chia sẻ phí, ủy thác tự động—giúp AVS thu hút đảm bảo bảo mật, khuyến khích validator. Thiết kế này là nền tảng hạ tầng trọng yếu, mang lại cho Ethereum vai trò là động cơ niềm tin cho toàn bộ nền kinh tế phi tập trung.

Việc bổ sung tiêu chí slashing riêng cho từng AVS, cùng công cụ giám sát thời gian thực, giúp AVS chủ động thiết lập chính sách slashing. Tính linh hoạt này rất cần thiết để phát triển hàng trăm dịch vụ đòi hỏi hành vi validator khác biệt.

Xử Lý Chỉ Trích và Rủi Ro

Vitalik Buterin cùng nhiều nhà nghiên cứu Ethereum từng cảnh báo về rủi ro hệ thống nếu restaking phát triển quá nóng. Mối lo chính là nguy cơ slashing liên thông hoặc validator bị quá tải—khi số ít validator restake trên nhiều dịch vụ sẽ kéo theo rủi ro dây chuyền cho lớp nền tảng Ethereum.

Liquid Restaking 2.0 khắc phục điều này bằng quản lý chọn lựa kỹ lưỡng, cô lập AVS, kiểm soát slashing mạnh. Validator không còn động lực restake đại trà vào mọi AVS. Thay vào đó, lợi tức được điều chỉnh theo rủi ro, các hợp đồng dịch vụ minh bạch, cấu trúc ủy thác tùy chỉnh—giúp mô hình ổn định, minh bạch hơn. Đồng thời, phân tách rõ giữa restaker gốc, nhà phát hành LRT, validator được ủy quyền—gia tăng minh bạch, trách nhiệm.

Ưu tiên của giao thức là đăng ký AVS không cần cấp phép, kiểm soát phí dịch vụ, ủy thác qua smart contract—giảm rủi ro tập trung, xung đột lợi ích. Nhờ vậy, mô hình mới thích nghi linh hoạt, dễ mở rộng và vững chắc hơn so với trước.

Thị Trường Chấp Nhận và Chỉ Số Tăng Trưởng

Đến giữa năm 2025, tổng giá trị restake trên EigenLayer đạt gần 20 tỷ USD, với hơn một nửa luồng vốn chảy qua các giao thức Liquid Restaking. Ether.fi và Renzo trở thành hai nhà phát hành LRT chủ lực, mỗi bên quản lý hơn 2 tỷ USD tài sản. Các đối thủ mới như Symbiotic cũng mở rộng mô hình ra ngoài Ethereum, cho phép restake nhiều loại tài sản và chuỗi khác như tài sản gốc Bitcoin, các sản phẩm staking phái sinh từ Solana.

Lực lượng người dùng đã dịch chuyển từ các nhà đầu tư DeFi sơ khởi sang quản lý tài sản tổ chức, DAO, đội phát triển rollup—all đều tận dụng bảo mật chung của Ethereum mà không cần tự xây hạ tầng staking. Hệ thống thưởng tích điểm, tích hợp DeFi, chiến lược kết hợp LRT-Fi đã thúc đẩy cả nhóm tối ưu hóa lợi suất lẫn nhà cung cấp hạ tầng tham gia thị trường.

Với Liquid Restaking 2.0 đã vận hành, thị trường bước vào chu kỳ hợp nhất và chuyên biệt hóa: AVS cạnh tranh để nhận ủy thác, giao thức LRT khác biệt hóa qua phần thưởng, trải nghiệm người dùng; restaker tối ưu hóa tính kết hợp, thanh khoản, lợi suất điều chỉnh rủi ro.